Per 1 juli 2014 is de overgangstermijn van de Wet Markt & Overheid (“Wet M&O”) verlopen en dienen alle overheden te voldoen aan de in de Wet M&O opgenomen gedragsregels. De Autoriteit Consument & Markt (“ACM”) heeft aangekondigd drie sectoren aan een nader onderzoek te onderwerpen. Het betreft (i) de inzameling van bedrijfsafval, (ii) de exploitatie van sportaccommodaties en (iii) de exploitatie van parkeergarages. Ook heeft ACM een brochure gepubliceerd voor ondernemers die last hebben van oneerlijke concurrentie door een overheid. Op Nu.nl[1] valt zelfs te lezen dat gemeenten vanaf vandaag boetes riskeren van ACM wanneer zij de Wet M&O niet naleven. Dit is niet volledig juist omdat ACM geen boetes kan opleggen aan overheden voor het niet-naleven van de Wet M&O maar zij kan wel een last onder dwangsom opleggen die strekt tot ongedaan making van de situatie die strijdig is met de Wet M&O.
Wet Markt & Overheid
Op 1 juli 2012 is de Wet M&O in werking getreden. De achtergrond van deze wetgeving is het voorkomen van marktverstoring door overheden waardoor commerciële ondernemingen wellicht op een achterstand worden gezet die de concurrentieverhoudingen op oneigenlijke wijze verstoort.
Daartoe is in de Wet M&O een viertal gedragsregels opgenomen waaraan overheden zich moeten houden wanneer zij zelf of via hun overheidsbedrijven economische activiteiten verrichten. Die vier gedragsregels zijn de volgende:
- Verplichting tot doorberekening van integrale kosten;
- Verbod op bevoordeling overheidsbedrijven;
- Verbod op gegevenshergebruik;
- Verplichting tot functiescheiding.
Zie voor een uitgebreidere omschrijving van de gedragsregels: https://birdbuzz.nl/2014/03/11/merendeel-gemeenten-voldoet-nog-niet-aan-de-wet-markt-en-overheid/.
Afloop overgangstermijn 1 juli 2014
In beginsel dienden overheden per 1 juli 2012 aan de genoemde gedragsregels te voldoen. In de Wet M&O is echter een overgangstermijn opgenomen voor economische activiteiten die reeds vóór 1 juli 2012 plaatsvonden. Voor deze activiteiten geldt dat de Wet M&O per 1 juli 2014 van toepassing zal zijn.
Overheden hadden dan ook twee jaar de tijd om zich voor te bereiden op de nieuwe gedragsregels maar zullen daar vanaf vandaag aan moeten voldoen. Dat wil zeggen dat zij de integrale kosten moeten doorberekenen, overheidsbedrijven niet meer mogen bevoordelen, gegevens niet mogen hergebruiken en een functiescheiding moeten hebben ingevoerd. Het wil ook zeggen dat eventuele contracten die hieraan nog niet voldeden moeten zijn aangepast.
Sectoren
Op 30 juni 2014 heeft ACM aangekondigd – naast het onderzoeken van klachten van ondernemers – een drietal sectoren nader ‘onder de loep’ te nemen.[2] Dit betreft de inzameling van bedrijfsafval, de exploitatie van sportaccommodaties en de exploitatie van parkeergarages. Waar nodig zal ACM de Wet M&O handhaven.
Anita Vegter, bestuurslid van ACM, geeft als voorbeeld dat het per 1 juli 2014 niet meer is toegestaan dat gemeenten eigen vrachtwagens kosteloos inzetten voor het inzamelen van bedrijfsafval. Ook mogen overheden de eventuele exploitatietekorten van parkeergarages niet (meer) bijpassen. Op die manier zou immers oneerlijke concurrentie kunnen ontstaan.
Dat ACM daarnaast ook de exploitatie van sportaccommodaties als één van de drie focusgebieden heeft genomen is niet vreemd. ACM heeft reeds eerder onderzocht in hoeverre gemeenten in overeenstemming handelden met de Wet M&O.[3] Daarbij is meer specifiek onderzocht of gemeenten de integrale kosten doorberekenen dan wel financiële relaties onderhouden met overheidsbedrijven die sportaccommodaties exploiteren. Uit dat onderzoek bleek dat veel gemeenten ten tijde van het onderzoek nog niet voldeden aan de in de Wet M&O neergelegde gedragsregels.
Brochure
ACM heeft ook een brochure gepubliceerd voor ondernemers die nadeel ondervinden van oneerlijke concurrentie door een overheid. In die brochure legt ACM in het kort uit wat de gedragsregels inhouden en waar de overheid aan moet voldoen. Verder licht ACM toe welke stappen een bedrijf kan nemen indien zij last heeft van oneerlijke concurrentie en wat ACM in dat geval voor hen kan betekenen.
Tot slot
Mocht ACM een overtreding van de Wet M&O constateren dan kan zij een last onder dwangsom opleggen die strekt tot ongedaan making van de situatie die strijdig wordt geacht met de Wet M&O. In de praktijk zal ACM echter vaak eerst in gesprek gaan met de betreffende overheid. ACM kan géén boete opleggen zoals het artikel op Nu.nl ten onrechte suggereert.
Hebt u vragen over de Wet M&O? Weet u bijvoorbeeld niet welke kosten precies moeten worden doorberekend? Of vraagt u zich af of wel sprake is van een economische activiteit of van een overheidsbedrijf? Neem dan gerust contact op met uw contactpersoon bij Bird & Bird.
Zie voor meer informatie ook: https://birdbuzz.nl/2014/03/11/merendeel-gemeenten-voldoet-nog-niet-aan-de-wet-markt-en-overheid/
en
—————————————————————————————————————————————-
[1] http://www.nu.nl/economie/3815466/gemeenten-riskeren-boete-acm.html
[2] https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/13081/Overheden-mogen-niet-oneerlijk-concurreren-met-bedrijven/ en http://www.nu.nl/economie/3815466/gemeenten-riskeren-boete-acm.html NB: de titel van het artikel op nu.nl wekt de indruk dat ACM een boete kan opleggen aan overheden die de wet M&O niet naleven. Dit is niet volledig juist. ACM kan geen boetes opleggen maar slechts lasten onder dwangsom die strekken tot ongedaan making van de met de Wet M&O strijdige situaties.
[3] Zie https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/12603/Steekproef-sportaccommodaties-en-Wet-Markt-en-Overheid-naar-sportieve-concurrentie/.
