De verduurzaming van de modewereld staat nu al enkele jaren op de agenda bij beleidsmakers. Verschillende stappen worden ondernomen op EU-niveau, maar ook aanstaande nationale regelgeving moet niet over het hoofd worden gezien.
Op 1 juli 2023 wordt een belangrijke volgende stap gezet in het Nederlandse wetgevingskader voor modebedrijven en andere ondernemingen die textielproducten op de markt brengen in Nederland. Op deze datum treedt het Besluit uitgebreide producentenverantwoordelijkheid textiel in werking, en daarmee begint ook de 6-weekse termijn te lopen om aan de eerste verplichtingen van het Besluit te voldoen.
Uitgebreide producentenverantwoordelijkheid – of UPV – ziet op regelingen die tot doel hebben om producenten financieel en operationeel verantwoordelijk te maken voor het opzetten van een geschikt inzamelingssysteem voor afgedankte producten. Dergelijke systemen bestaan in Nederland bijvoorbeeld al voor batterijen en elektrische apparaten, maar worden nu vanaf 1 juli 2023 ook geïntroduceerd voor textielproducten in de categorieën kleding en huishoudtextiel.
Wat zijn de belangrijkste verplichtingen onder het nieuwe Besluit UPV Textiel?
- Binnen 6 weken na de inwerkingtreding van het Besluit, dienen producenten die onder het Besluit vallen een melding te maken bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, waarin zij onder meer aangeven op welke manier de verplichtingen van het Besluit zullen worden nagekomen.
- Jaarlijks dienen producenten vóór 1 augustus over het afgelopen jaar een rapport in te dienen bij het Ministerie met een gedetailleerde opgave van de nakoming van het Besluit. Voor de jaren 2023 en 2024 wordt de vermelding van de hoeveelheid in de handel gebrachte textielproducten in dit opzicht voldoende geacht.
- Producenten dienen maatregelen te nemen om in hun textielproducten zo veel mogelijk gebruik te maken van gerecyclede textielvezels afkomstig van na gebruik afgedankte textielproducten.
- Vanaf 2025 dienen producenten ervoor te zorgen dat een toenemend (gewichts)percentage van hun textielproducten wordt voorbereid voor hergebruik of recycling, startend met 50% in 2025 tot aan 75% in 2030.
- Producenten van buiten Nederland dienen in Nederland een vertegenwoordiger aan te stellen voor de uitvoering van deze verplichtingen wanneer zij textielproducten in Nederland op de markt brengen.
- Producenten krijgen de financiële verantwoordelijkheid voor het opzetten van een geschikt systeem voor de inzameling en verwerking van afgedankte textielproducten.
Op wie is het UPV-systeem van toepassing?
Het Besluit heeft betrekking op alle nieuw gefabriceerde textielproducten in de categorieën kleding en huishoudtextiel, die voor het eerst in Nederland op de markt worden aangeboden. Schoenen vallen dus niet onder de regeling, maar bijvoorbeeld bedrijfskleding en tafellinnen of beddengoed wel.
Het nieuwe systeem is van toepassing op alle bedrijven die kwalificeren als producenten in de zin van het Besluit. Dat wil zeggen, alle partijen die beroepsmatig textielproducten in de handel brengen in Nederland, ongeacht de gebruikte verkooptechniek. Potentieel kan dit dus ook zien op importeurs of retailers, die zichzelf normaliter niet als producent zouden beschouwen. En gezien het brede bereik aan textielproducten waar het over gaat, kan het Besluit ook van toepassing zijn op bedrijven voor wie textiel niet de kern van hun activiteiten inhoudt.
Zijn er sancties verbonden aan niet-nakoming?
In geval van niet-nakoming, kan het Besluit UPV Textiel worden gehandhaafd door middel van zowel bestuursrechtelijke als strafrechtelijke sancties. Deze maatregelen kunnen bestuursrechtelijke handhavingsacties en bestuursrechtelijke boetes omvatten, alsook strafrechtelijke boetes en andere strafrechtelijke maatregelen.
Wat is de volgende stap?
Het duurt nog maar een aantal weken voordat de eerste rapportagedeadline van het Besluit afloopt, dus het is hoog tijd voor alle ondernemingen die zich bezighouden met de verhandeling van textielproducten in Nederland om zich voor te bereiden.
Gelukkig hoeft niet ieder bedrijf zelf uit te puzzelen hoe het aan het Besluit UPV Textiel kan voldoen. Rapportages kunnen ook gezamenlijk worden ingediend door een producentenorganisatie. De laatste jaren zijn de brancheorganisaties in Nederland achter de schermen actief aan het werk geweest om een praktische manier te ontwikkelen om aan de UPV-regelgeving te voldoen. Dit heeft geresulteerd in de oprichting van de Stichting UPV Textiel, die zich richt op het opzetten van een landelijk dekkend kwalitatief inname- en verwerkingssysteem en producenten de mogelijkheid biedt om gezamenlijk aan de UPV-verplichtingen te voldoen.
Mocht u vragen hebben over hoe u aan het Besluit uitgebreide producentenverantwoordelijkheid textiel kan voldoen, neem dan gerust contact op met Manon Rieger-Jansen of Nina Dorenbosch.
