De herziene Richtlijn audiovisuele mediadiensten 2018/1808 (“AVMD-richtlijn”) moet uiterlijk 19 september 2020 geïmplementeerd zijn in de lidstaten van de Europese Unie. Met deze herziening wordt het bereik van de AVMD-richtlijn uitgebreid, o.a. gaan nu ook verplichtingen voor aanbieders van videoplatformdiensten gelden. De Europese Commissie heeft hiermee mediaregulering willen creëren die past bij de 21ste eeuw.
Ondanks de Coronacrisis gaat de implementatie van de AVMD-richtlijn door zoals gepland, dit blijkt uit de toespraak van Europees commissaris Thierry Breton op 4 mei 2020. Hij is van plan de ingeslagen route te blijven volgen. Zo zal de Europese Commissie haar richtsnoeren voor deze richtlijn in juli 2020 aannemen.
In deze bijdrage zetten we eerst kort de kern van de wijziging van de AVMD-richtlijn uiteen. Hierna behandelen we de stand van zaken van de implementatie van de AVMD-richtlijn in Nederland en in andere Europese lidstaten.
AVMD-richtlijn in het kort
De AVMD-richtlijn reguleert de audiovisuele mediadiensten in de Europese Unie. In de AVMD-richtlijn zijn verschillende nieuwe punten opgenomen ten opzichte van de oude AVMD-richtlijn. Hierna volgt een selectie van de punten die volgens ons van belang zijn:
- Er komt een versterkt land van oorsprong beginsel dat zal bepalen dat media aanbieders zich alleen hoeven te houden aan regels van een lidstaat.
- De verplichting om Europese werken voor diensten op aanvraag te promoten, die een aandeel van ten minste 30% van de Europese inhoud in hun catalogus moeten hebben. Deze inhoud zal ook een prominente plaats dienen te krijgen.
- Betere bescherming van minderjarigen tegen schadelijke inhoud online.
- Versterkte bepalingen om kinderen te beschermen tegen ongepaste audiovisuele commerciële communicatie voor levensmiddelen met een hoog vet-, zout-, natrium- en suikergehalte, onder meer door waar nodig gedragscodes op EU-niveau aan te moedigen.
- Bepaalde audiovisuele regels zullen ook gelden voor videoplatformdiensten, bijvoorbeeld voor diensten zoals YouTube en audiovisuele inhoud die wordt gedeeld op sociale media, zoals Facebook. Videoplatformdiensten moeten bijvoorbeeld passende maatregelen nemen om mensen te beschermen tegen het aanzetten tot geweld of haat en het uitlokken van inhoud die een strafbaar feit vormt.
- Videodiensten op tv en video on demand worden beter beschermd tegen het aanzetten tot geweld of haat en het publiekelijk uitlokken van het plegen van terroristische misdrijven.
- Meer flexibiliteit in televisiereclame.
Implementatie in Nederland: minimum en een beetje meer
Op 17 december 2019 is het wetsvoorstel tot wijziging van de Mediawet ingediend bij de Tweede Kamer. Hiermee zal de AVMD-richtlijn worden geïmplementeerd in Nederland. Nederland heeft ervoor gekozen om enkel het minimaal noodzakelijke te implementeren. Bepalingen waarbij de lidstaten de keuze krijgen iets te regelen, maar waar dit niet verplicht is gesteld, zijn niet meegenomen in het wetsvoorstel.
Maar Nederland gaat eigenlijk verder. Twee dagen na indiening van het wetsvoorstel hebben de ministers van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Basis- en voortgezet onderwijs en Media in een brief aangekondigd dat een investeringsverplichting zal worden opgenomen in de Mediawet. Implementatie van de investeringsverplichting is geen verplichting onder de AVMD-richtlijn. De investeringsverplichting wordt in Nederland wenselijk geacht om Nederlandse films, series en documentaires te stimuleren. Hiermee wordt de positie van het Nederlands cultureel audiovisueel aanbod versterkt.
De investeringsverplichting houdt in dat een bepaald percentage van de in Nederland gegenereerde relevante omzet zal moeten worden geïnvesteerd in de (co-)productie van Nederlands cultureel audiovisueel aanbod. Hierdoor zullen exploitanten meer (moeten) investeren in Nederlands aanbod.
De verplichting zou moeten gelden voor vier soorten exploitanten met betrekking tot alle diensten die op Nederland zijn gericht:
- Bioscopen
- TVOD-diensten (transactional video on demand waarmee gebruikers voor losse items kunnen betalen, bijvoorbeeld een losse film.)
- SVOD-diensten (subscription video on demand waarmee gebruikers onbeperkt video on demand krijgen voor een vaste prijs per maand.)
- Lineaire mediadiensten (omroepen)
In de brief is een omzetdrempel van EUR 1 miljoen genoemd voor de toepassing van de investeringsverplichting. Als de omzet hoger is dan deze omzetdrempel, dan wordt de omzet tot EUR 1 miljoen niet meegenomen in de berekening.
Implementatie in andere EU landen
Bird & Bird houdt bij hoe ver de implementatie van de AVMD-richtlijn is in de hele Europese Unie. Dit wordt bijgehouden op de Bird & Bird Implementation Tracker AVMS Directive.
Op dit moment is de AVMD-richtlijn alleen in Hongarije geïmplementeerd. In verschillende landen is er zelfs nog geen wetsvoorstel met betrekking tot de implementatie, bijvoorbeeld in Zweden, Italië en België. Maar de meeste lidstaten hebben wel een wetsvoorstel liggen.
Met het oog op de Corona-crisis is het echter niet ondenkbaar dat de implementatie van de AVMD-richtlijn in sommige lidstaten langer op zich laat wachten.
