Europese Commissie geeft groen licht voor uitbreiding Garantie Ondernemingsfinanciering (de “GO”) – update | 7 min

UPDATE 1 mei 2020

Inleiding

Sinds 29 april 2020 is de garantieregeling ondernemingsfinanciering uitgebreid in verband met steun aan bedrijven die getroffen zijn door de uitbraak van het coronavirus.

Bedrijven kunnen in liquiditeitsproblemen komen als gevolg van de uitbraak van het coronavirus en daardoor veroorzaakte bredere economische effecten. Met deze wijziging, die een tijdelijke verruiming biedt van de bestaande financieringsinstrumenten tot en met 31 december 2020 wordt een bijdrage geleverd aan het voorkomen van liquiditeitstekorten bij bedrijven, zodat bedrijven met een gezond toekomstperspectief gefinancierd kunnen blijven worden. Met de garantie ondernemingsfinanciering uitbraak corona (de “GO-C module”) staat de overheid voor een deel garant voor leningen verstrekt aan bedrijven. De bedrijven die worden geraakt door de gevolgen van de uitbraak van het coronavirus en daardoor in liquiditeitsproblemen komen, kunnen tijdelijk gebruik maken van de financieringsmogelijkheden die deze garantstelling geeft. Deze verruiming betekent onder andere dat de overheid een hoger garantieaandeel aanbiedt dan in de ‘gewone’ garantie ondernemingsfinanciering (de “GO”).

Hieronder volgt kort een overzicht van de huidige GO-regeling, de aangekondigde uitbreiding daarvan (de GO-C module), de staatssteunrechtelijke voorwaarden die de Europese Commissie heeft gesteld aan de goedkeuring daarvan en een aantal praktische aspecten van de GO-C module, zoals de voorwaarden waaraan een lening moet voldoen om voor een verruimde overheidsgarantie onder de GO-C module in aanmerking te komen, welke ondernemers daarvoor in aanmerking komen en wat deze garantie concreet inhoudt.

De GO

De GO beoogt de toegang tot bankkrediet voor het Nederlandse bedrijfsleven te verbeteren. Op grond van de GO kunnen banken een garantstelling van de Nederlandse staat verkrijgen voor kredieten die zij verstrekken aan ondernemers. De GO geldt zowel voor mkb-bedrijven (<250 FTE) als grote bedrijven, hoewel ruim 75% van de GO-aanvragen mkb-bedrijven betreft. Ook bevat de GO een faciliteit ter zake van bankgaranties die ervoor zorgt dat de Nederlandse staat garant kan staan voor door banken af te geven garanties voor de nakoming van contractuele verplichtingen van de desbetreffende onderneming.

De overheid heeft de GO de afgelopen tijd verruimd om liquiditeitstekorten bij bedrijven als gevolg van de corona uitbraak zo veel mogelijk te voorkomen. Zo werd het garantiebudget van de GO al verhoogd van 400 miljoen euro naar 1,5 miljard euro. Tevens is de GO-faciliteit per onderneming verhoogd van 50 miljoen euro naar 150 miljoen euro. De overheid garandeert onder de GO 50% van de lening.

De GO-C module

In de huidige extreme omstandigheden zijn de GO en de al doorgevoerde verhogingen (nog) niet toereikend om kredietverlening van de banken aan (middel) grote bedrijven op gang te houden. Daarom heeft het kabinet besloten tijdelijk een corona-module voor garantie op bankleningen aan de GO-regeling toe te voegen. Onder de Go-C Module is het garantiepercentage voor leningen verhoogd van 50% naar 80% voor ondernemingen met een omzet vanaf 50 miljoen euro en 90% voor mkb-ondernemingen met een omzet tot 50 miljoen euro. Het totale garantieplafond voor de GO is verder verhoogd naar 10 miljard euro.

Deze GO-C module dient wel in overeenstemming te zijn met de staatsteunwetgeving, waarvoor goedkeuring was vereist van de Europese Commissie.

Staatssteun: goedkeuring Europese Commissie

Staatssteun verleend aan ondernemingen door lidstaten binnen de Europese Unie moet aan diverse voorwaarden voldoen om geoorloofd te zijn. In sommige gevallen is ook de goedkeuring van de Europese Commissie vereist (ex. artikel 107 VWEU). Zo ook de steun die de Nederlandse staat verleent met de GO-C module.

Voor de GO-C module heeft de Nederlandse staat een beroep gedaan op staatssteunregels specifiek opgesteld voor de huidige COVID-19 crisis. De coronacrisis vraagt om intensieve steun, steun die in andere tijden mogelijk ongeoorloofd zou zijn. De Europese Commissie heeft daarom de tijdelijke kaderregeling inzake staatssteun ter ondersteuning van de economie vanwege de huidige COVID-19 uitbraak opgesteld (“de tijdelijke kaderregeling”). Deze regeling bevat voorwaarden waaraan staatssteun moet voldoen die wordt verleend in het kader van de coronacrisis.

Op 22 april 2020 heeft de Europese Commissie groen licht gegeven voor de GO-C module die de Nederlandse staat bij de Commissie had aangemeld ter goedkeuring. Volgens de Europese Commissie voldoet de door Nederland aangemelde GO-C module aan de voorwaarden van de tijdelijke kaderregeling. Onder meer, omdat (i) garanties onder de GO-C module tot slechts 31 december 2020 kunnen worden verleend, (ii) het bedrag van de lening die wordt verstrekt moet zijn beperkt tot wat nodig is om de liquiditeitsbehoeften van de onderneming in de nabije toekomst te dekken, (iii) de garanties zijn beperkt tot maximaal zes jaar en (iv) de garantiepremies in overeenstemming zijn met de minimumniveaus zoals vastgesteld in de tijdelijke kaderregeling. Voorts (v) kunnen ondernemingen die op 31 december 2019 al in moeilijkheden verkeerden, geen gebruik maken van de garantieregeling.

Op basis hiervan heeft de Commissie geconcludeerd dat de Nederlandse garantieregeling noodzakelijk, passend en evenredig is en in overeenstemming met artikel 107, lid 3 onder b VWEU. Daarmee is de steun die door de Nederlandse overheid wordt verleend goedgekeurd.

Voor meer informatie over de tijdelijke kaderregeling van de Europese Commissie, zie hier onze eerdere BirdBuzz over dit onderwerp.

Welke leningen komen in aanmerking voor de overheidsgarantie onder de GO-C module?

De overheidsgarantie onder de GO-C module is bedoeld voor leningen die, onder andere, voldoen aan de volgende eigenschappen:

• leningen van banken die al dan niet door enige vorm van zekerheid zijn gedekt. Achtergestelde leningen, overnamefinancieringen en converteerbare leningen zijn uitgesloten;

• leningen zijn bestemd om te voorzien in de liquiditeitsbehoefte van de ondernemer, als gevolg van de uitbraak van het coronavirus;

• de maximale hoogte van de lening wordt bepaald op basis van loonsom, omzet of liquiditeitsplanning;

• er geldt voor de leningen een vast rentepercentage of een flexibel rentepercentage dat is gekoppeld aan EURIBOR;

• de maximale looptijd van de lening is 6 jaar;

• de hoogte van de lening is minimaal EUR 1.500.000 en maximaal EUR 150.000.000;

• het moet gaan om ‘nieuw geld’, dus het betreft in beginsel niet een herfinanciering door dezelfde bank. De lening dient verder ook niet ter vervanging van een lening die is opgezegd door een bank omdat de ondernemer niet meer aan de financiële ratio’s uit de leningsovereenkomst kan voldoen (tenzij die lening is overgenomen door een andere bank);

• de lening dient niet ter vervanging van een bestaande lening, indien dit uitsluitend ten doel heeft betere leningsvoorwaarden te verkrijgen;

• bij of in verband met het verstrekken van de lening verstrekt de bank geen andere goederen dan geld;

• de lening draagt zelfstandig bij aan het realiseren van een actief en winstgericht beleid van de  bank;

• de lening heeft niet als doel de afwenteling van bestaande risico’s op de Staat.

Hoe werkt de GO-C module?

Zoals hiervoor kort aangegeven, zal de overheid dus 80% (voor grote ondernemingen met een omzet vanaf 50 miljoen euro), respectievelijk 90% (voor mkb-ondernemingen met een omzet tot 50 miljoen euro) van het nog niet afgeloste deel van de lening garanderen.

Het is echter niet de ondernemer zelf, maar de bank die de overheidsgarantie aanvraagt. De bank kan vervolgens onder nauwkeurig omschreven voorwaarden de garantie inroepen indien zij op een gegarandeerde lening verlies lijdt. De garantie biedt de bank bijvoorbeeld ook de mogelijkheid om de lening geheel of gedeeltelijk kwijt te schelden. De bank kan daarbij onder de garantie claimen indien de kwijtschelding noodzakelijk is voor de continuïteit van de onderneming waarvoor de lening is verstrekt en indien rekening is gehouden met het belang van de overheid als garantsteller.

De overheid kan het beroep van de bank afwijzen of een korting toepassen op het gevraagde bedrag indien de bank tekort is geschoten bij de naleving van verplichtingen op grond van de overheidsgarantie of indien de bank niet kan aantonen die maatregelen te hebben genomen die een redelijk handelend en redelijk bekwaam beheerder zou hebben genomen in het kader van een actief en winstgericht beleid.

De aanvraag voor een overheidsgarantie moet zijn ingediend uiterlijk voor 17:00 uur op 15 december 2020. Deze periode is iets korter dan de looptijd van de regeling, zodat er voldoende tijd is om de ingediende aanvragen te kunnen beoordelen en – in overeenstemming met de tijdelijke kaderregeling – uiterlijk op 31 december 2020 daarover te kunnen besluiten. Evenwel is het mogelijk dat het subsidieplafond in deze periode eerder wordt bereikt dan op 15 december 2020 en dat er om die reden geen subsidie meer verstrekt kan worden.

Welke ondernemers komen in aanmerking voor de overheidsgarantie onder de GO-C Module?

Er worden ook voorwaarden gesteld aan de ondernemer die de lening aantrekt. Zo is de GO-C module uitsluitend toepasselijk op Nederlandse ondernemers die voornamelijk in Nederland werkzaam zijn. Echter, deze regeling is niet toepasselijk op ondernemers waarvoor al een andere gelijksoortige regeling geldt. Ondernemers werkzaam in de onderstaande sectoren zijn daarom uitgesloten van de GO-C module:

• de landbouw, visserij en aquacultuur (met uitzondering van toelevering en dienstverlening);

• onroerend goed voor zover de activiteiten gericht zijn op het behalen van resultaten door waardestijging van onroerend goed zonder dat er sprake is van significante waarde toevoeging door eigen productieve activiteiten;

• de financiële sector voor zover de ondernemer het bank-, verzekerings- of beleggingsbedrijf uitoefent, of een participatiemaatschappij heeft; of

• de gezondheidszorg.

Er worden verder enkele andere voorwaarden aan de ondernemer gesteld. Zo is het bijvoorbeeld van belang dat de ondernemer in de voorafgaande periode van 12 maanden niet meer middelen aan de onderneming heeft onttrokken dan noodzakelijk is voor een redelijk te achten bedrijfsvoering en evenmin is een verplichting tot een zodanige onttrekking aangegaan.

De rentabiliteits- en continuïteitsperspectieven van de ondernemer dienen verder bevredigend te zijn.  Dit impliceert dat ondernemer niet in moeilijkheden verkeerde op 31 december 2019, maar die na die datum in de problemen zijn gekomen of in moeilijkheden kwamen als gevolg van de COVID-19 uitbraak. 

Provisie

De onderneming dient verder een provisie te betalen voor het verstrekken van de overheidsgarantie. De hoogte van de provisie is gelijk aan alle door de bank over het gegarandeerde deel van de lening ontvangen inkomsten verminderd met (i) 0,25%, (ii) de fundingkosten vermeerderd met liquiditeitsopslag; en (iii) de afsluitprovisie. De minister kan een hoger tarief voor de provisie vaststellen indien de provisie te laag is in relatie met het risico dat de Staat loopt.

Welke banken doen mee met de GO-C Module?

De volgende banken doen mee met de GO-C Module:

• ABN-Amro
• Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ (Holland)
• BNP Paribas Netherlands branch
• Deutsche Bank AG, Amsterdam Branch
• ING
• NIBC Bank
• Riverbank
• Royal Bank of Scotland (RBS)
• Société Générale
• Triodos Bank

Een onderneming kan zich voor een financiering met een overheidsgarantie op basis van de GO-C Module wenden tot een van deze banken. Als aan alle voorwaarden wordt voldaan dan kan de betreffende bank een verzoek tot een overheidsgarantie indienen bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (de RVO).

Dit artikel is voor het laatst aangevuld op 1 mei 2020.