Update (23 maart 2020)
Inmiddels heeft de rijksoverheid laten weten dat ouders gecompenseerd zullen worden. Dat gaat dan wel via de kinderopvangorganisaties. De regeling geldt vooralsnog van 16 maart tot en met 6 april, maar kan zo nodig verlengd worden.
———————————————————-
Op 15 maart 2020 besloot het kabinet de reguliere kinderopvang te staken. Voor kinderen van ouders met cruciale beroepen, zoals de zorg, politie, openbaar vervoer, brandweer en onderwijs, werd een uitzondering gemaakt. Voor die kinderen is er wel opvang. Zonder extra kosten, aldus het kabinet. Vraag is alleen hoe – of eigenlijk door wie – die opvang bekostigd moet worden. Op de website van de rijksoverheid staat te lezen dat ouders die geen gebruik meer mogen maken van de kinderopvang wel het volle bedrag moeten blijven betalen voor die (niet-genoten) opvang. Volgens een bericht in het AD eisen veel ouders hun geld terug. Hoe zit het juridisch? En welke maatregelen neemt de overheid?
Force majeure
Duidelijk is dat de kinderopvangorganisaties een beroep kunnen doen op overmacht (force majeure). De nakoming van de overeengekomen prestatie (kinderopvang) wordt belemmerden er is sprake van een niet toerekenbare tekortkoming (in dit geval als gevolg van een wettelijke maatregel). Dat betekent dat de ouders geen nakoming kunnen vorderen en evenmin recht hebben op schadevergoeding. De overeenkomst met de kinderopvangorganisatie loopt intussen door. Betekent dit dat de ouders dan ook de maandelijkse bijdrage moeten blijven voldoen? Veel ouders zien zich geconfronteerd met een teruglopend gezinsinkomen en de maandelijkse kosten van kinderopvang gaan dan knellen, zeker als die kinderopvang niet genoten wordt en de kinderen thuis opgevangen moeten worden.
Opschorting en ontbinding
Vanuit juridisch perspectief beschouwd hebben de ouders wel een punt. Het is niet evident dat zij blijven betalen voor een dienst, die niet geleverd wordt. Een beroep op opschorting dan wel ontbinding heeft kans van slagen. De wet bepaalt dat als een partij zijn verplichtingen niet nakomt, de wederpartij bevoegd is de daar tegenover staande verplichtingen op te schorten (artikel 6:262 BW). Ook kunnen de ouders een beroep doen op ontbinding van de overeenkomst met de kinderopvangorganisatie (artikel 6:265 BW). Dat kan ook een gedeeltelijke ontbinding zijn, bijvoorbeeld voor wat betreft de maanden, waarin geen kinderopvang is genoten. Opschorting en ontbinding kunnen ook gecombineerd worden en wel in die zin dat eerst een beroep wordt gedaan op opschorting en later (met terugwerkende kracht) een beroep op (gedeeltelijke) ontbinding.
Afgezien van de maatschappelijke effecten die het zou hebben als ouders massaal besluiten tot opschorting of ontbinding, geldt dat de ouders die daartoe besluiten hun kinderopvangtoeslag verliezen. Op de website van de Belastingdienst staat dat ouders de factuur van de kinderopvangorganisatie moeten betalen. Dan (bedoeld wordt vermoedelijk: alleen dan) behouden zij hun aanspraak op kinderopvangtoeslag. Voorts is denkbaar dat de kinderopvangorganisatie de overeenkomst eenzijdig opzegt. Of dat mogelijk is hangt af van de daarover gemaakte afspraken, zoals die onder meer zijn vastgelegd in de algemene voorwaarden van de kinderopvangorganisatie. Bij eenzijdige opzegging verliezen de ouders hun aanspraak op een plek in de kinderopvang.
Vergoeding eigen bijdrage?
De betrokken brancheorganisaties, zowel die aan de zijde van de kinderopvangorganisaties als die aan de zijde van de ouders, pleiten bij de overheid voor een garantieregeling, die erin voorziet dat ouders de door hen betaalde eigen bijdrage terugkrijgen van de overheid. Zij wijzen erop dat de overheid de kinderopvang als een vitale sector heeft aangemerkt en dat het daarom redelijk is dat de kinderopvang uit de algemene middelen wordt gesteund. Nu komt die steun voor een belangrijk gedeelte van de ouders, die hun maandelijkse factuur blijven betalen.
De verwachting is dat het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op korte termijn duidelijkheid zal verschaffen over een (gehele of gedeeltelijke) compensatie van de eigen bijdrage. Zodra dat gebeurt zal daarover een update volgen op Birdbuzz.
Voor vragen over de impact van het Coronavirus op commerciële contracten kunt u contact opnemen met Roelien van Neck (06-46726182) en Olaf Trojan (06-53138463).
